Wielka Brytania opuściła Unię Europejską 31.01.2020. W czasie okresu przejściowego, który obowiązuje do końca br., Wielka Brytania pozostaje poza instytucjami unijnymi, ale stosuje się do praw i obowiązków związanych z przynależnością do Wspólnoty oraz korzysta z wynikających z tego przywilejów, w tym z uczestnictwa w jednolitym rynku.
Do 13.12. negocjacje pobrexitowej umowy handlowej z UE nie zakończyły się ze względu na trwający impas w kwestiach praw połowowych, rozstrzygania sporów oraz zapewnienia równych warunków konkurencji (ograniczenie publicznego wsparcia dla brytyjskich firm, które miałyby dostęp do europejskiego rynku z bardzo okrojonymi ograniczeniami handlowymi). Jeszcze przed zawarciem umowy przed końcem 2020 r. konieczne jest zatwierdzenie wynegocjowanego porozumienia przez parlamenty w Wielkiej Brytanii i w Brukseli, co istotnie ogranicza czas na dalsze negocjacje.
Zawarcie ostatecznego porozumienia między UE a Wielką Brytanią w sprawie brexitu zapewniłoby jednolite ramy prawne wzajemnych relacji oraz uporządkowane przejście do nowych zasad wymiany gospodarczej i współpracy.
W przypadku materializacji twardego brexitu stosunki handlowe między UE i Wielką Brytanią będą ustalane według reguł Światowej Organizacji Handlu, tzn. wprowadzone zostałyby cła na import towarów do UE i eksport z UE, kwoty ilościowe i inne ograniczenia (np. kontrole celne).
Około 2%-3% PKB UE i strefy euro zależy od popytu finalnego ze Zjednoczonego Królestwa. W przypadku Polski wartość ta jest zbliżona – czyli przy osłabieniu brytyjskiego PKB o 10%, polski PKB obniżyły się o około 0,2%-0,3% z tytułu mniejszej towarowej wymiany handlowej.
W przypadku eksportu UE do Wielkiej Brytanii najwyższe wartości notowane były w I poł. 2020 r. dla grup towarów z działów: pojazdy nieszynowe, maszyny i urządzenia mechaniczne, maszyny i urządzenia elektryczne, produkty farmaceutyczne oraz tworzywa sztuczne i artykuły z nich. Najwyższy udział eksportu do Wielkiej Brytanii w unijnym eksporcie ogółem miały następujące grupy towarów: przetwory z mięsa, ryb lub skorupiaków (15,3%), dywany i pozostałe pokrycia podłogowe włókiennicze (13,7%), statki, łodzie oraz konstrukcje pływające (12,1%), warzywa oraz jadalne korzenie i bulwy (10,8%), a także przetwory z warzyw, owoców lub orzechów (10,7%).
Wielka Brytania jest ważnym partnerem handlowym Polski (w 2019 r. 3. rynek dla eksportu towarów i 2. rynek dla usług – zwłaszcza branża transportowa i usługi biznesowe – w tym outsourcing). W I poł. 2020 r. grupy towarowe o największej wartości polskiego eksportu do Wielkiej Brytanii to: maszyny i urządzenia mechaniczne, maszyny i urządzenia elektryczne, pojazdy nieszynowe, meble oraz mięso i podroby jadalne. W I poł. 2020 r. grupami towarów o najwyższych udziałach eksportu do Wielkiej Brytanii w polskim eksporcie ogółem były: kamienie szlachetne lub półszlachetne, metale szlachetne (31,6%), przetwory z mięsa, ryb lub skorupiaków (26,7%), kakao i przetwory z kakao (17,3%), warzywa oraz jadalne korzenie i bulwy (14,8%), a także mięso i jadalne podroby (11,5%).
Za zjawisko pozytywne dla Polski związane z brexitem uznaje się reemigrację Polaków z Wielkiej Brytanii i zmniejszenie w kolejnych latach strumienia emigracji do Wielkiej Brytanii, co lekko poprawi pogarszającą się polską sytuację demograficzną (w 2019 r. migracja Polaków do Wielkiej Brytanii na pobyt czasowy szacowana jest na 678 tys. osób i w 2019 r. w Wielkiej Brytanii mieszkało 818 tys. osób urodzonych w Polsce). Niewielki korzystny wpływ może mieć przeniesienie części firm z Wielkiej Brytanii do Polski (w tym instytucji finansowych czy bazy przemysłowej np. motoryzacyjnej).
Więcej jest zagrożeń dla Polski związanych z brexitem. Jako główne należy traktować możliwą mniejszą wymianę handlową z Wielką Brytanią, zwłaszcza przez spadek eksportu towarów i wybranych usług (np. transportowych) w następstwie możliwego wprowadzenia ceł (najbardziej eksponowane na zmiany taryf celnych są branże: motoryzacyjna, skórzana, tytoniowa, produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, wyrobów z pozostałych surowców mineralnych oraz spożywcza), spadku brytyjskiego popytu wskutek wyhamowania tempa wzrostu gospodarczego Wielkiej Brytanii oraz przestojów na granicach (zakłócenia w transporcie będące zagrożeniem zwłaszcza dla produktów nietrwałych). Na potencjalnie mniejszą wymianę handlową wpływ mogą mieć również ograniczenia pozataryfowe, tj. kontrole celne, sanitarne, fitosanitarne, koszty pozyskania wymaganych certyfikatów czy dokumentów dopuszczających stosowanie różnych zagranicznych produktów na terenie Zjednoczonego Królestwa. Prawdopodobnie nastąpi także spadek transferów zarobkowych z zagranicy (wskutek reemigracji i osłabienia funta). Niekorzystne będzie również możliwe wycofanie części brytyjskich instytucji finansowych z Polski (na skutek wzrostu liczby formalności związanych z ich funkcjonowaniem np. oddziałów banków zagranicznych) lub innych brytyjskich firm (np. handlowych).