Przed świętami negocjatorzy UE i Wlk. Brytanii uzgodnili treść umowy regulującej wzajemne relacje stron od 1 stycznia 2021. W imieniu UE przewodniczący Rady Europejskiej Ch. Michel i przewodnicząca Komisji Europejskiej U. von der Leyen 30 grudnia 2020 podpisali umowę o handlu i współpracy między UE a Wlk. Brytanią. Brytyjska Izba Gmin poparła również 30.12.2020 ustawę o przyszłych relacjach z UE, po czym umowę podpisał premier B. Johnson.
Umowa wejdzie w życie tymczasowo, do 28.02.2021. Ambasadorzy UE jednogłośnie poparli pismo skierowane do Parlamentu Europejskiego w sprawie zamiaru podjęcia przez państwa UE decyzji o tymczasowym stosowaniu umowy UE-Wlk. Brytania. Do 28.02.2021 umowę musi zatwierdzić Parlament Europejski. Krajowe parlamenty nie są zaangażowane w proces decyzyjny.
Wartość umowy szacowana jest na ponad 660 mld GBP.
Handel towarami
Umowa umożliwia sprzedaż brytyjskich towarów i komponentów na rynku UE (i odwrotnie) bez ceł i bez kontyngentów, ale przy wprowadzeniu kontroli i nowych biurokratycznych obciążeniach. Obejmują one m. in. kontrole celne, konieczność składania deklaracji importowych i eksportowych, kontrole co do zasad pochodzenia, kontrole standardów fitosanitarnych.
Brytyjskie towary eksportowane do UE muszą spełniać unijne standardy (i vice versa). Dla uproszczenia strony uzgodniły definicję norm międzynarodowych ,która identyfikuje odpowiednie międzynarodowe organy normalizacyjne (krajowe normy mają być z nimi w jak największym stopniu zgodne).
Kilka obszarów objęły specjalne uzgodnienia handlowe. Są to m.in. motoryzacja (obie strony akceptują na swoich rynkach produkty objęte ważnym świadectwem homologacji typu ONZ), farmacja (strony uznają wyniki kontroli przeprowadzonych przez władze drugiej strony w zakładach produkcyjnych znajdujących się na terytorium organu wydającego tak aby uniknąć niepotrzebnego powielania kontroli producentów produktów leczniczych); chemia, handel winem i produktami ekologicznymi (wzajemne uznawanie równoważności obowiązującego prawodawstwa ekologicznego UE i Wielkiej Brytanii oraz systemu kontroli dla wszystkich kategorii produktów ekologicznych).
Zgodnie z zasadami WTO dopuszczone jest stosowanie instrumentów ochrony handlu (np. ograniczenia importu, jeżeli powoduje on istotne szkody dla krajowego rynku), w tym specjalnego mechanizmu ochronnego dla rolnictwa).
W sytuacji, kiedy któraś ze stron uzna, że rozbieżności w regulacjach zagrażają konkurencyjności którejś ze stron, stosowany będzie mechanizm arbitrażowy.
Usługi
Brytyjskie firmy tracą automatyczne prawo do oferowania usług w całej UE. W części przypadków może być konieczne przeniesienie firm do UE, aby zachować dostęp do unijnego rynku.
Nie będzie stosowana zasada „paszportowania” – brytyjskie firmy w każdym państwie UE będą musiały przestrzegać lokalnych regulacji.
Zmiany w transporcie – ciężarówki z krajów UE nie będą mogły świadczyć usług na miejscu, wykonując dodatkowe operacje w Wlk. Brytanii
Usługi finansowe - skala dostępu brytyjskich instytucji finansowych do rynku UE będzie zależała od tego jak zmienią się sektorowe regulacje brytyjskie i na ile będą rozbieżne z regulacjami unijnymi. W umowie wskazano, że rozmowy w tej sprawie będą się toczyć po 1 stycznia 2021, a jako „miękki” deadline na rozstrzygnięcia wskazano marzec 2021.
Likwidacji ulegną unijne zasady roamingowe.
Rybołówstwo
Od 2021 rozpocznie się 5,5 letni okres przejściowy - w tym czasie udział UK w połowach wzrośnie z 50% do 2/3 (jedna czwarta praw do połowu dla unijnych łodzi na wodach brytyjskich zostanie przekazana Wielkiej Brytanii). Po okresie przejściowym sprawa będzie co roku negocjowana.
Przepływ ludzi
Na zasadzie wzajemności dopuszczono bezwizowe wjazdy na okres do 90 dni (konieczny paszport, nie dowód osobisty). UK nie może różnicować zasad wjazdu dla poszczególnych państw UE. Dłuższe pobyty, jak również osiedlanie się lub praca będą wymagały zgody (wyjątek - możliwe przenoszenie pracownika w ramach firmy pomiędzy UK-UE na okres do 3 lat bez wymogu uzyskania zgód).
Przy pobytach czasowych obywatele UE nadal będą uprawnieni do korzystania z niezbędnej opieki zdrowotnej na podstawie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego.
Wlk. Brytania nie będzie automatycznie uznawać kwalifikacji zawodowych m.in. lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów, stomatologów, weterynarzy, prawników (dopuszczone świadczenie usług prawnych jedynie w kwestii prawa międzynarodowego lub prawa kraju, w którym posiadają uprawnienia), czy architektów.
Docelowo Wlk. Brytania ustanowi własny system imigracyjny oparty o system punktacji.
Ochrona środowiska
Wlk. Brytania określi własne cele i polityki związane ze zmianą klimatu. Wlk. Brytania nie będzie uczestniczyć w unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla, ale docelowo strony rozważą połączenie swoich systemów.