• Sądy krajowe mogą badać umowę cesji zawartą przez konsumenta z firmą odszkodowawczą – tak wynika z wyroku TSUE i orzecznictwa sądów polskich
• To badanie wzmacnia ochronę konsumentów w relacji z firmami odszkodowawczymi (parakancelariami)
• Sądy krajowe badając ważność i skuteczność takich umów coraz częściej stwierdzają ich nieważność. Konsumenci powinni więc każdorazowo dokładnie sprawdzić treść umowy cesji przed jej podpisaniem. Umowa musi uwzględniać słuszne interesy konsumenta
• Sądy wskazują na nieuczciwy charakter umów cesji, sprzeczność z dobrymi obyczajami oraz próbę obejścia prawa, co skutkuje oddaleniem powództw przeciwko bankom.
• W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z umową z bankiem, warto w pierwszej kolejności skontaktować się bezpośrednio z bankiem

 

W czwartek, 9 października 2025 r., Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-80/24. Sprawa została skierowana do TSUE przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia, który zwrócił się z pytaniem o zgodność z prawem skupu wierzytelności konsumenckich przez spółki kapitałowe – czyli firmy odszkodowawcze, tzw. parakancelarie.

W wielu sprawach dot. sankcji darmowego kredytu powództwa przeciwko bankom wnoszone są nie przez samych konsumentów, lecz przez firmy odszkodowawcze lub parakancelarie. Podmioty te powołują się w procesie na umowy cesji wierzytelności zawarte uprzednio z konsumentami. W ostatnich latach polskie sądy mierzą się z lawiną takich powództw.

- Pomimo iż TSUE nie stwierdził, aby z prawa unijnego wynikał obowiązek badania przez sąd umowy cesji z urzędu, to prawo unijne nie wyklucza też badania takich umów cesji na podstawie przepisów prawa krajowego, zwłaszcza na wniosek strony postępowania. Trybunał wskazał w uzasadnieniu wyroku (motyw 46), że to do sądu krajowego należy ocena, czy i w jakim zakresie prawo krajowe wymaga sprawdzenia czy umowa cesji jest ważna, a w konsekwencji czy parakancelaria skutecznie nabyła wierzytelność i czy ma prawo pozywać bank. Oznacza to, że w takim przypadku sąd będzie musiał przeanalizować umowę cesji, tj. zweryfikować czy nie zawiera postanowień niedozwolonych. Dotyczyć to będzie w szczególności załączników do tej umowy, w których często umieszczana jest podstawowa dla konsumenta kwestia wynagrodzenia za sprzedaną wierzytelność. Obecnie załączniki te są „ukrywane” przed sądem przez firmy odszkodowawcze (parakancelarie)  - mówi mec. Wojciech Wandzel z kancelarii KKG Legal, reprezentującej PKO Bank Polski przed TSUE.

Parakancelarie a rosnąca liczba nieważnych umów cesji

Jest to o tyle istotne, że w ostatnim czasie sądy w kolejnych wyrokach stwierdzają nieważność takich umów. Takie orzeczenia wydawały m.in. sądy w Warszawie, Łodzi i Chorzowie.[1]

Sądy podkreślają, że umowy cesji z konsumentami zawierają nieuczciwe dla konsumenta postanowienia. Kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub stanowiący obejście prawa. Takie umowy uznawane są za nieważne, co skutkuje oddaleniem pozwów przeciwko bankom. Problemem są też niejasne lub nieprecyzyjne zapisy dotyczące zakresu cesji. W skrajnych przypadkach sądy zgłaszają takie praktyki do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z umową, warto w pierwszej kolejności skontaktować się bezpośrednio z bankiem – może to pomóc w rozwiązaniu sprawy bez konieczności korzystania z pośredników, których działania bywają kwestionowane przez sądy.

Nieuczciwe praktyki firm odszkodowawczych

Zarówno sprawa przed Trybunałem, jak i kolejne sprawy, w których sądy uznają nieuczciwe umowy cesji za nieważne, powinny prowadzić do ograniczenia masowego handlu roszczeniami konsumenckimi przez przedsiębiorców, którzy wyspecjalizowali się w skupowaniu tych wierzytelności od konsumentów za ułamek ich wartości. Ochrona konsumencka ma bowiem służyć konsumentom, a nie powodować, że konsument jest jedynie instrumentem do osiągania zysków przez firmy odszkodowawcze (parakancelarie).

- Stanowisko sądów powinno skłaniać polskiego ustawodawcę do uregulowania działalności firm odszkodowawczych (parakancelarii) na rynku usług prawnych. Firmy te bowiem – w odróżnieniu od kancelarii adwokatów i radców prawnych – pozostają poza jakimkolwiek nadzorem, a ich działalność nie podlega szczególnym normom ustawowym, ani etycznym. Skutkuje to w szczególności prowadzeniem agresywnych kampanii marketingowych nakierowanych na skłonienie konsumenta do sprzedania wierzytelności za ułamek jej wartości – dodaje Wojciech Wandzel.

[1]  Przykłady takich orzeczeń: wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 28 lipca 2025 r., XXV C 610/23,  wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 lutego 2024 r., XXVII Ca 2844/22, wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 października 2023 r.,  XXVII Ca 1643/23  wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródkmieścia z dnia 23 maja 2025 r., VI C 66/25, wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia z dnia 6 września 2024 r., XVIII C 83/24, czy też wyrok Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia 18 listopada 2024 r., I C 149/24.

***

PKO Bank Polski jest największym bankiem w kraju, instytucją z ponad 100-letniątradycją. Dostarczamy usługi finansowe dla ponad 12 milionów klientów indywidualnych, firmowych, korporacyjnych i samorządowych. Dzięki aplikacji IKO jesteśmy najbardziej mobilnym bankiem w kraju. Co sekundę rozliczamy w niej ponad 30 transakcji. Każdego dnia rozliczamy około miliona przelewów przychodzących i wychodzących. Jesteśmy w314 powiatach, a 75 proc. Polaków ma do nas mniej niż 5 km z domu. Ekspansję międzynarodową naszych klientów wspierają oddziały korporacyjne banku w Niemczech, Czechach, Słowacji i Rumunii. Za pośrednictwem Fundacji, inicjujemy i realizujemy projekty społeczne. Jesteśmy także zaangażowani we wsparcie kultury i sportu. Nasza Grupa Kapitałowa dostarcza najbardziej kompleksową ofertę usług finansowych w Polsce. W jej skład wchodzą m.in. spółki działające w branży leasingowej, ubezpieczeniowej, oszczędności emerytalnych, funduszy inwestycyjnych i faktoringu. 
#nr 1 i kropka

Biuro Prasowe PKO Banku Polskiego
prasa@pkobp.pl