Każdy rodzic powinien pomagać dziecku stać się samodzielnym. Zaradność jest podstawą życia dorosłych. Dlatego w myśl zasady „Czego Jaś się nie nauczył, tego Jan nie będzie umiał”, wspieraj dziecko w jego niezależności krok po kroku.
Samodzielność przedszkolaka, starszaka i nastolatka
Dziecko nie powinno ciągle polegać na rodzicach, ponieważ, już jako dorosły, nie będzie umiało podejmować samodzielnych decyzji, a każde, nawet najmniejsze wyzwanie, może stać się ogromnym problemem. Warto pomyśleć o niezależności dziecka, już od najmłodszych lat. Daj mu zdobywać doświadczenie i uczyć się na własnych błędach – w tych obszarach, w których możesz na to pozwolić.
Na początek zastanów się, na czym polega samodzielność dziecka na różnych etapach jego rozwoju. Proporcjonalnie do wieku dziecka, możesz zwiększać jego swobodę w podejmowaniu decyzji.
Przedszkolaka możesz pochwalić za samodzielne zawiązanie butów, ubranie się, skorzystanie z toalety lub jedzenie sztućcami. Dziecko, które poszło już do szkoły, ma więcej zadań, np. odrabia lekcje, pakuje tornister, sprząta swój pokój oraz inne miejsca, z których skorzysta. Z kolei nastolatka możemy nazwać samodzielnym, jeśli np. potrafi zrobić sobie coś do jedzenia, robi zakupy, czy potrafi zarządzać własnymi pieniędzmi.
Samodzielność dziecka a zarządzanie finansami
Rozsądne zarządzanie pieniędzmi jest jednym z elementów samodzielności. Odkładanie drobnych sum pieniędzy i samodzielne zakupy wchodzą przecież w skład dorosłego życia. Zwykle naukę przedsiębiorczości utożsamiamy z wiekiem nastoletnim, ponieważ młodzież jest bardziej świadoma wartości pieniądza. Nie oznacza to, że nie możemy nauczyć najmłodszych dzieci podstaw edukacji finansowej. Dzięki nauce zarządzania pieniędzmi już od najmłodszych lat, dziecko będzie wiedziało skąd biorą się pieniądze, znało ich wartość i zacznie odkładać na wymarzoną rzecz.
Wyznaczaj cele i planuj oszczędzanie razem z dzieckiem
Planuj z dzieckiem jego wydatki i spróbuj wspólnie wyznaczać cele, na które dziecko będzie zbierać. Zgodnie z metodą SMART cel powinien być:
S– sprecyzowany
M – mierzalny
A – atrakcyjny
R – realistyczny
T – terminowy
Żeby zachęcić dziecko do oszczędzania, możesz np. kupić skarbonkę, do której dziecko będzie wrzucało kieszonkowe. Innym sposobem, aby nauczyć dziecko zarządzania wydatkami, jest otwarcie konta dla dziecka.
Jak nauczyć dziecko samodzielności?
- Wspieraj – obserwuj dziecko i wzmacniaj te zachowania, które rozwijają samodzielność. Jeśli dziecko ma ochotę próbować nowych rzeczy, nie wyręczaj go i nie mów, że coś zrobisz lepiej
- Pozwól dokonywać wyborów – pozwól dziecku podejmować drobne decyzje. Ustalcie również, w jakich obszarach nie będzie mogło tego robić, np. w kwestiach związanych z jego zdrowiem i bezpieczeństwem
- Nie krytykuj – okaż szacunek do dziecięcych starań, nawet jeżeli coś nie poszło po jego myśli, nie wytykaj błędów. Lepiej wspólnie zastanówcie się, co można poprawić następnym razem
- Zaoferuj pomoc – powiedz, że zawsze jesteś obok i w każdej sytuacji dziecko może na Ciebie liczyć. Nie narzucaj swojego zdania i nie pomagaj, zanim o to nie poprosi
- Nie mów o dziecku w jego obecności, nie odpowiadaj, gdy ktoś zada mu pytanie – reaguj dopiero wtedy, gdy z jakichś względów dziecko nie chce lub nie może odpowiedzieć
- Nie porównuj dziecka z jego rówieśnikami – zachęcaj do obserwacji i czerpania z cudzych doświadczeń. Pamiętaj jednak, że Twoje dziecko jest odrębną jednostką i ma prawo mieć własne plany i marzenia